Bảo tồn “báu vật” thông hai lá dẹt

Quần thể 108 cây thông hai lá dẹt quý hiếm tại Vườn Quốc gia Bidoup – Núi Bà đã được Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam công nhận là Cây Di sản Việt Nam. Sự kiện này không chỉ là niềm tự hào của người dân địa phương mà còn là dấu mốc quan trọng trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học của cả nước.

• “HÓA THẠCH SỐNG” CỦA CÁC LOÀI THÔNG NGUYÊN THỦY

Thông hai lá dẹt (Pinus krempfii) là một loài thông đặc hữu, hẹp ở vùng Nam Tây Nguyên Việt Nam, được xem như là một “mẫu vật hóa thạch sống” của các loài thông nguyên thủy. Loài cây này được nhà thực vật học người Pháp Krempf phát hiện lần đầu tiên vào năm 1921. Thông hai lá dẹt là cây gỗ lớn, có thể cao tới 35 m với đường kính hơn 2 m, vỏ cây màu nâu sẫm hơi đỏ, tán cây hình dù độc đáo. Điểm đặc biệt của loài thông này là lá kim dẹt mọc thành cụm ở đầu cành, tạo nên vẻ đẹp khác biệt so với các loài thông khác.

Quần thể thông hai lá dẹt tại Vườn Quốc gia Bidoup – Núi Bà phân bố chủ yếu ở độ cao từ 1.000 – 1.800 m so với mực nước biển, nơi có khí hậu mát mẻ và lượng mưa dồi dào. Đây là một trong những quần thể thông hai lá dẹt lớn nhất và có giá trị bảo tồn cao nhất ở Việt Nam.

Để có được sự công nhận này, Vườn Quốc gia Bidoup – Núi Bà đã có một quá trình điều tra, khảo sát và xây dựng hồ sơ công phu, kéo dài từ tháng 2 đến tháng 4/2025. Các chuyên gia đã đo đạc, đánh giá và ghi nhận thông tin chi tiết về từng cá thể thông hai lá dẹt trong quần thể, đồng thời kế thừa các nghiên cứu khoa học về vòng năm cây rừng để xác định tuổi cây một cách chính xác nhất.

Ngày 2/4/2025, hồ sơ đề nghị công nhận “Quần thể 108 cây thông hai lá dẹt” đã được Vườn Quốc gia Bidoup – Núi Bà gửi đến Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam. Sau quá trình thẩm định kỹ lưỡng, ngày 9/4/2025, Hội đồng Cây Di sản Việt Nam đã họp và kết luận quần thể thông hai lá dẹt tại Bidoup – Núi Bà đáp ứng đầy đủ các tiêu chí để được công nhận là Cây Di sản Việt Nam.

Việc quần thể thông hai lá dẹt tại Vườn Quốc gia Bidoup – Núi Bà được công nhận là Cây Di sản Việt Nam có ý nghĩa vô cùng to lớn, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của loài thông hai lá dẹt và tầm quan trọng của công tác bảo tồn đa dạng sinh học. Đồng thời, tạo động lực để các cơ quan chức năng và người dân địa phương tăng cường các biện pháp bảo vệ quần thể thông hai lá dẹt, ngăn chặn các hành vi xâm hại và khai thác trái phép. Quần thể thông hai lá dẹt được công nhận là Cây Di sản Việt Nam sẽ trở thành một điểm đến hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước, đặc biệt là những người yêu thiên nhiên và muốn khám phá những giá trị văn hóa, lịch sử độc đáo của vùng đất Tây Nguyên. Sự phát triển của du lịch sinh thái sẽ góp phần tạo thêm nguồn thu nhập cho người dân địa phương và thúc đẩy kinh tế – xã hội của vùng phát triển bền vững.

Sự kiện này góp phần tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc thiểu số sinh sống trong khu vực Vườn Quốc gia Bidoup – Núi Bà, những người từ bao đời nay đã gắn bó mật thiết với rừng và có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ rừng.

• CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC

Thông hai lá dẹt là loài cây cổ, đặc hữu và quý hiếm, được ghi tên trong Sách đỏ Việt Nam và Sách đỏ thế giới. Loài cây này chỉ xuất hiện chủ yếu tại cao nguyên Lang Biang, tỉnh Lâm Đồng và một số khu vực lân cận, có giá trị rất cao về mặt khoa học, sinh thái và thẩm mỹ, đồng thời là biểu tượng đặc trưng của hệ sinh thái rừng Tây Nguyên.

Năm 2025 đánh dấu cột mốc kỷ niệm 15 năm sự kiện bảo tồn Cây Di sản Việt Nam, và việc công nhận quần thể thông hai lá dẹt tại Bidoup – Núi Bà là một món quà ý nghĩa, khẳng định những nỗ lực không ngừng của các nhà khoa học, các nhà quản lý và cộng đồng địa phương trong công tác bảo tồn thiên nhiên.